مفهوم، انواع و شرایط داوری

تعریف داوری

داوری به معنا حل و فصل اختلافات، توسط شخصی به غیر از قاضی و به دور از تشریفات دادگاه است.

از زمان های قدیم هرگاه افراد در مورد معاملات منعقد شده بین خود دچار اختلاف می شدند، برای حل و فصل این اختلافات به دادگاه رجوع می کردند. اما امروزه با وجود شرط داوری، به خصوص در معاملات تجاری و سرمایه گذاری، افراد دیگر نیازی به رجوع به دادگاه ندارند.

در معاملاتی که دارای شرط داوری هستند، افراد می توانند سریع تر، با صرف هزینه کمتر و به صورت تخصصی اختلافات خود را حل کنند.

در قراردادهایی که به صورت بین المللی تنظیم می شوند بهترین روش حل اختلافات استفاده از شرط داوری است چرا که طرفین نسبت به قوانین کشور طرف مقابل آگاهی نداشته و ممکن است محاکم آن کشور را بی طرف ندانند.

حق الزحمه داوری

نحوه محاسبه و تعیین حق الزحمه داوری در موردی که خواسته دعوا مالی یا غیر مالی باشد متفاوت است.

حق الزحمه داور در دعاوی مالی که خواسته دعوا تا 50.000.000 ریال می باشد 5% و در دعاوی مالی که خواسته دعوا بیش از 50 میلیون ریال تا 250 میلیون ریال باشد 3% و در دعاوی مالی که میزان خواسته آن بیش از 250 میلیون ریال باشد 2% از خواسته دعوا می باشد.

در دعاوی غیر مالی حق الزحمه داور 500 هزار ریال می باشد.

حق الزحمه داوری باید در زمان تنطیم قرارداد و شرط داوری تعیین شود.

شرایط داوری

اشخاص ذیل نمی توانند به عنوان داور انتخاب شوند.

اشخاصی که بر طبق قانون اهلیت ندارند اعم از صغیر، مجنون، سفیه و ورشکسته.

اشخاصی که طبق حکم دادگاه از داوری و دادرسی منع شده اند.

قضات و کارمندان اداری قوه قضاییه اعم از اینکه معلق شده یا مشغول خدمت باشند.

کسانی که کمتر از 25 سال سن دارند.

اشخاصی که در اختلاف به وجود آمده ذینفع محسوب می شوند.

کسانی که با یکی از طرفین دعوا نسبت خویشاوندی دارند تا درجه 2 از طبقه سوم.

زوال داوری

داوری در صورت توافق طرفین.

فوت یا حجر یکی از طرفین.

پایان مدت داوری و عدم صدور رای.

از بین رفتن دعوا اصلی.

صادر شدن حکم بر بطلان رای داوری منحل می شود.

استقلال شرط داوری از قرارداد داوری

حل اختلاف از طریق داوری معمولا به صورت شرطی ضمن قرارداد ذکر می شود.

در مواردی ممکن است طرفین ضمن قرارداد در مورد داوری، شرطی را ذکر نکنند اما پس از انعقاد قرارداد تصمیم بگیرند اختلافات خود را به داوری ارجاع دهند. یا گاهی دو نفر قراردادهای متعددی را منعقد می کنند و تصمیم می گیرند اختلافات پیش آمده بین خود در مورد تمام یا برخی از قراردادها را به داوری ارجاع دهند.

در این زمان طرفین می توانند قراردادی را تحت عنوان قرارداد داوری تنظیم کنند و ذیل قرارداد تعداد داور، شخص داور و موضوعات مورد نظر خود برای ارجاع به داور را ذکر کنند.