شرایط و قانون وقف اموال چیست؟

وقف

وقف در قانون مدنی یعنی مال حبس و منافع آن تسبیل شود، به بیان ساده تر یعنی مالک مال را از ملکیت خود خارج می کند تا منافع آن صرف امور خیر شود.

ارکان وقف

به مالی که وقف شده «موقوفه»

به وقف کننده یا مالک آن «واقف»

به کسانی که مال برای آنها وقف می شود «موقوف علیه» گویند.

انواع وقف

وقف عام: به معنی وقف برای افراد نا محدود مثل دانشجویان رشته مهندس مکانیک و یا وقف برای منافع عمومی مثل وقف برای ساخت درمانگاه.

وقف خاص: وقف برافراد مشخص و محدود مثل وقف بر اولاد یا وقف برای بیماران سرطانی بیمارستان دی.

تحویل (قبض) در وقف عام و خاص به عهده متولی است و در صورت عدم تعیین متولی در وقف خاص به عهده ی خود موقوف علیه یا نماینده ی آنان و در وقف عام به عهده ی حاکم است.

ویژگی های وقف

وقف کننده باید صاحب مال وقف شده باشد، وقف مال دیگری باطل است و وقف مالی که در رهن دیگری است صحیح نیست مگر شخص رضایت دهد.

عقد وقف نباید مدت داشته باشد عقدی که برای آن مدت ذکر شده است حق انتفاع رقبی است.

جهت وقف (راهی که قرار است منافع موقوفه در آن هزینه شود) باید مشروع باشد.

موقوف علیه باید مشخص باشند وقفی که موقوف علیه آن مشخص نیست باطل است.

وقف بر شخص معدوم باطل است مگر به تبع موجود به این معنا که واقف نمی تواند در حالی که فرزندی ندارد برای نوه هایش مالی را وقف کند ولی اگر فرزندی داشته باشد می تواند به تبع وجود فرزندان برای اولاد آنها نیز وقف کند مثل اینکه بگوید مالم را برای فرزندانم نسل به نسل وقف می کنم.

وقف جزعقود مجانی است و حتی شرط عوض در آن صحیح نیست.

واقف نمی تواند مال را برای خود وقف کند.

عقد وقف با تسلیم و تحویل مال موقوفه کامل می شود و تا قبل از تسلیم واقف می تواند مفاد آن را تغییر داده یا حتی از وقف مال پشیمان شود ولی بعد از آن او دیگر هیچ حقی نسبت به مال موقوفه ندارد.

اداره ی مال موقوفه

مال پس ازوقف دارای شخصیت حقوقی می شود و اداره ی آن معمولا به عهده متولی تعیین شده توسط واقف است متولی می تواند این مسئولیت را بپذیرد یا رد کند و در صورتی که تولیت را بپذیرد عزل او ممکن نیست فقط در صورتی که تخلفی انجام دهد دادگاه برای انجام امور می تواند شخص دیگری را در کنار او نصب کند که در اصطلاح به این عمل ضم امین گویند. البته ممکن است که واقف برای متولی ویژگی مشخصی را شرط کند که اگر این ویژگی را از دست دهد خود به خود منعزل میشود در واقع سمت تولیت را از دست می دهد مثال این موضوع زمانی است که ویژگی امانت داری برای متولی از شروط اساسی در نظر گرفته شود اگر به هر نحو وی خیانت در امانت کند منعزل می شود.

اداره ی اوقاف متولی وقفیات عام است.

ممکن است واقف سهمی از منافع مال موقوفه را برای متولی به عنوان حق الزحمه او قرار دهد.

واقف می تواند برای انجام بهتر امور توسط متولی شخصی را نیز به عنوان ناظر مشخص کند.

ناظر استصوابی ناظری است که متولی برای انجام تمام کارها باید با او مشورت کند و بدون نظر او نمی تواند کاری انجام دهد.

ناظر اطلاعی ناظری است که متولی تمام کارهای خود را فقط به او اطلاع می دهد.