مصادیق محاربه و مجازات آن در قانون

تعریف محاربه

اگر کسی برای ایجاد ترس و وحشت بین مردم و از بین بردن آزادی و امنیت دست به اسلحه ببرد به عمل او محاربه و به خود شخص محارب یا مفسد فی الارض گویند.

مصادیق محاربه در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392

اولین مصداق محاربه زمانی محقق می شود که شخص به قصد ایجاد رعب و وحشت برای عموم مردم دست به اسلحه ببرد حتی اگر از آن استفاده نکند.

اگر کسی در اجتماع دست به اسلحه ببرد در حالی که قصد ایجاد رعب و وحشت عمومی را نداشته باشد و فقط بخواهد یک شخص خاص را بترساند، محارب محسوب نمی شود.

دومین مصداق محاربه سرقت مسلحانه یا قطاع الطریق (راهزنی) است. قطاع الطریق اگر با استفاده از سلاح انجام شود خود نوعی سرقت مسلحانه است و محاربه تلقی می شود. قطاع الطریق و سرقت اموال اشخاص در خارج از شهر اگر بدون استفاده از سلاح انجام شود، محاربه نمی باشد.

مصداق سوم محاربه عبارت است از اینکه تمام اعضا نظامی یا غیر نظامی یک گروه یا جمعیت منسجم که مرکزیت آن نیز باقی است علیه حکومت اقدام به قیام مسلحانه کنند. در این صورت تمام اعضا آن گروه محارب محسوب می شوند.

مصداق چهارم زمانی محقق می شود که شخص یا گروهی طرح از بین بردن حکومت را بکشند و برای این منظور سلاح تهیه کنند. این افراد محارب محسوب می شوند. علاوه بر آنها کسانی که منابع مالی در اختیار این افراد می گذارند یا اسباب، وسایل و سلاح های مورد نظرشان را تهیه می کنند نیز محارب یا مفسد فی الارض هستند.

تهیه اسلحه به تنهایی محاربه نیست بلکه اگر از آن اسلحه برای بر اندازی حکومت یا ایجاد ترس و وحشت استفاده شود عنوان محاربه می گیرد.

تامین منابع مالی نیز در صورتی محاربه محسوب می شود که شخص با آگاهی نسبت به هدف فرد یا گروه منابع مالی را دراختیار آنان گذاشته باشد.

مصداق پنجم محاربه زمانی محقق می شود که افرادی قصد کودتا داشته و شخصی پست حساسی در کودتا را به عهده گیرد و حضور او در کودتا موثر باشد، این شخص محارب محسوب می شود.

ارکان جرم محاربه

رکن معنوی

رکن یا عنصر معنوی جرم محاربه عبارت است از اینکه محارب با قصد و اراده خود از اسلحه برای ایجاد رعب و وحشت بین مردم استفاده کند. صرف استفاده از اسلحه محاربه نیست، محاربه زمانی محقق می شود که استفاده از اسلحه به منظور ایجاد رعب و وحشت بین مردم باشد.

رکن مادی

عنصر مادی به معنا انجام عمل مجرمانه است. در مورد جرم محاربه زمانی که شخص دست به اسلحه ببرد و باعث ترس و وحشت مردم شود به گونه ای که امنیت جامعه را از بین ببرد جرم محاربه محقق شده است.

طبق قانون جرم محاربه در صورت استفاده از سلاح محقق می شود و منظور از سلاح در قانون اعم است از سلاح گرم یا سرد.

مجازات محاربه چیست؟

محاربه از جرائم حدی است که مجازات آن عبارت است از:

اعدام

صلب (شخص را سه روز بدون آب و غذا به صلیب می بندند.)

قطع دست راست و پا چپ

نفی بلد (تبعید)

تعیین مجازات با قاضی خواهد بود.

تفاوت محاربه و افساد فی الارض

افساد فی الارض عنوان عام تری نسبت به جرم محاربه بوده و محاربه از مصادیق آن به شمار می رود.

هدف از انجام جرم افساد فی الارض مقابله با حکومت و برهم زدن آن است در حالی که هدف از محاربه از بین بردن امنیت در جامعه و ایجاد رعب و وحشت می باشد.

محاربه به صورت علنی و با انجام فعل مثبت مثل اسلحه کشیدن محقق می شود و به امنیت نظامی و انتظامی کشور خلل وارد می کند. در حالی که افساد فی الارض ممکن است غیر علنی باشد و علاوه بر امنیت نظامی به امنیت فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خلل وارد کند.