در دنیای امروز که فضای مجازی وسعتی بی حد و مرز پیدا کرده و همه از مزایای بی‌نظیرش بهره می‌برند خطراتی هم در استفاده از آن وجود دارد که نباید نادیده گرفته شود. در ادامه به مواردی از این خطرات می‌پردازیم.
- حریم خصوصی
حریم خصوصی از حقوق مهم بشر می‌باشد که با شخصیت انسان ارتباط مستقیم دارد. هرچند حفظ حریم خصوصی در همه جای دنیا مهم تلقی می‌شود اما در فرهنگ‌های مختلف تعاریف متفاوتی دارد. گاه در فرهنگ‌های نزدیک به هم نیز تفاوت زیادی در تعریف از عبارت حریم شخصی دیده می‌شود. در گذشته حفظ حریم خصوصی در قالب مواردی مانند ممنوعیت برای ورود بدون اجازه به منزل شخصی و یا منع تجسس در امور خصوصی فرد دیگر مطرح می‌شد اما با وجود رایانه‌ها و اینترنت و آمیختگی آن‌ها با زندگی بشر اطلاعات تعریف حریم خصوصی هم نسبت به شکل سنتی آن تغییر کرده. امروزه رایانه‌های شخصی و بسیاری از وب‌سایت‌ها اطلاعات خصوصی و محرمانه‌ی افراد را در خود جای داده‌اند که ممکن است توسط هکرها مورد سوءاستفاده قرار گیرد.
- جاسوسی
- هک: هک به معنی استفاده از نقطه ضعف در سیستم امنیت سیستم رایانه برای نفوذ به اطلاعات آن توسط هکر می‌باشد. یک هکر ممکن است کار جاسوسی را برای به دست آوردن سود، دریافت اطلاعات مهم و یا آگاه کردن مدیران از نقص سیستم امنیتی شبکه رایانه سازمان مورد نظر انجام دهد.
- ارائه دهندگان خدمات اینترنت: (آی اس پی) یک شرکت بزرگ ارائه دهنده‌ی خدمات اینترنت می‌باشد. از خدمات این شرکت می‌توان به فراهم آوردن دسترسی اینترنتی مانند dial-up، DSL، ADSLاشاره کرد. نکته‌ی مهم در ارتباط با (آی اس پی)ها این است که آن‌ها می‌توانند اطلاعات منتقل شده از خود را رصد کنند که به بدین ترتیب امکان بالقوه ای برای جاسوسی از اطلاعات، فراهم می‌شود. معمولاً بیشتر شرکت‌های ارائه دهنده‌ی خدمات اینترنتی، در کشورهای غربی فعالیت می‌کنند و با وجود این که در بسیاری از کشورها مونیترینگ اطلاعات آی اس پی ها غیر قانونی است، اما در برخی مواقع دولت‌های کشورهایی که این سازمان‌ها در آن‌ها مستقر هستند، به خود اجازه می‌دهند که به طور رسمی و یا غیر رسمی اطلاعات منتقل شده به وسیله شبکه‌های اینترنتی سایر کشورها را بازبینی کنند.
- نرم‌افزارهای جاسوسی: نوعی از نرم افزارها هستند که پس از نصب روی رایانه شروع به جمع آوری اطلاعات از رایانه بدون اجازه کاربر می‌کنند. در بیشتر مواقع، تشخیص و حذف این نرم‌افزارها مشکل است. معمولاً اطلاعاتی مانند ثبت گشت و گذار کاربر در محیط اینترنت، شناسایی کد رمز عبور کاربر، به خصوص در عملیات بانکی توسط این نرم‌افزارها جمع‌آوری می‌شود.
- سرقت‌های مالی
امروزه رایانه‌ها فراگیر و استفاده از آن‌ها ساده‌تر شده است. اینترنت را به تبع کارکردهای فوق العاده و چشمگیر آن می‌توان به عنوان یک اعجاز علمی به حساب آورد به طوری که هر روز به تعداد کاربران آن افزوده می‌شود. یکی از استفاده‌های منفی از این ابزار سرقت اینترنتی است که آثار مخرب فراوانی در عرصه‌ی اقتصاد دارد.
در طول دو دهه‌ی گذشته، شاهد تغییرات مهمی در فضای فعالیت‌های اقتصادی مربوط به مدیریت بحران بوده‌ایم. باید توجه داشت که اینترنت ارتباطات مربوط به فعالیت‌های اقتصادی و ابعاد مختلف آن را دگرگون ساخته و خطرات جدیدی پدید آمده است. در سال ۲۰۰۰ یک هکر چهارده ساله برخی از مهمترین وب‌سایت‌ها را مورد حمله قرار داد و در فعالیت‌های آن‌ها اختلال ایجاد کرد. او به وب‌سایت‌های شرکت‌های آمازون، یاهو، سی ان ان و وب‌سایت چندین شرکت بزرگ حمله کرد و خسارتی بیش از ۷/۱ میلیارد دلار به آن‌ها وارد کرد. خطرات ناشی از این حملات علاوه بر سازمان‌های مجازی محض، سازمان‌های سنتی مانند بانک‌ها هم تهدید محسوب می‌شود.
- سرقت‌های اطلاعاتی
بسیاری از نفوذها با هدف به دست آوردن اطلاعات و اسناد محرمانه است. در این راستا می‌توان به جاسوسی‌های صنعتی چین علیه آمریکا و حمله‌ی هکرها به سیستم‌های پشتیبانی آزمایشگاه رم و سرقت اطلاعات محرمانه‌ی آن اشاره کرد.
- فضای مجازی و کودکان و نوجوانان
تهدیدهای فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان
امروزه با گسترش قابلیت‌ها، دسترسی، استفاده‌ی آسان و جذابیت‌های فضای مجازی، کودکان بیش از پیش به این فضا روی آورده‌اند. در کنار فرصت‌هایی که این پدیده برای آموزش و پرورش کودکان فراهم می‌آورد باید به تهدیدات آن هم توجه کرد. در ادامه به برخی از تهدیدات فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان می‌پردازیم.
- رواج تفرد و کاهش شدید روحیه‌ی مسئولیت‌پذیری: جوانان به دلیل جذابیت‌های انکارناپذیر فضای مجازی ساعات طولانی در تنهایی به گذراندن وقت در این فضا می‌پردازند. بعد از خروج از این فضا و ورود به محیط خانواده و جامعه تمایلی برای پذیرش مسئولیت‌هایشان ندارند.
- کمرنگ شدن برخی ارزش‌ها: هر جامعه صاحب ارزش‌هایی است که ریشه در فرهنگ همان جامعه دارد. هر چقدر حجم و سرعت تبادل اطلاعات ناسالم در فضای اینترنت افزایش می‌یابد می‌تواند ارزش‌های مترقی جامعه را کمرنگ کند و قبح برخی اعمال در میان افراد جامعه را از بین می‌برد.
- تضعیف اعتقادات و گسترش شبهات فکری: دسترسی آسان به اطلاعات از مزایای اصلی فضای مجازی است اما طرح و نشر شبهات در آن موجب تضعیف اعتقادات و باورهای کاربر می‌شود.
- افسردگی و انزوا: در اکثر مواقع کاربران فضای مجازی ترجیح می‌دهند در محیطی آرام و در سکوت به فعالیت به استفاده از این فضا بپردازند. این کار در طولانی مدت باعث می‌شود فرد دچار مشکلات روانی مانند گوشه‌گیری و انزوا شود.
علل گرایش کودکان و نوجوانان به فضای مجازی
- هیجان خواهی: می‌توان گفت یکی از اصلی‌ترین علل گرایش کودکان و نوجوانان به فضای مجازی جدید بودن و پرهیجان بودن آن است.
- میل به محبوبیت و خودشیفتگی: پژوهش‌ها نشان می‌دهند که فضای مجازی برای کسانی که دچار اختلال شخصیت خودشیفتگی هستند فضای محبوبی است. زیرا این افراد می‌توانند بدون داشتن روابط دوستانه‌ی واقعی، تعداد زیادی رابطه‌ی موهوم برای خود ایجاد کرده و توهم محبوبیت را بر اساس تعداد دوستان برای فرد بوجود آورد.
- حفظ ارتباط با دیگران در تنهایی: تغییرات سبک زندگی در دنیای امروز و افزایش میانگین تعداد افراد شاغل در هر خانواده باعث شده تا کودکان ساعات طولانی‌تری را در تنهایی سپری کنند در نتیجه ترجیح می‌دهند در تنهایی و داشتن زندگی خصوصی با جهان پیرامون دایره‌ی ارتباطات خود را وسیع کنند از این رو شبکه‌های اجتماعی گزینه‌ی خوبی برای این افراد هستند.
